Việt Nam, một trong những quốc gia hàng đầu xuất khẩu vải và sản phẩm may mặc trên thế giới, đang chứng kiến một sự chuyển đổi số trong ngành công nghiệp dệt may nhằm gia tăng giá trị và tham gia vào thị trường thời trang trị giá tỷ USD.

Mặc dù ngành dệt may đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, nhưng nó chỉ tham gia ở các khâu mang lại ít giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc điểm nổi bật của ngành này là sự phụ thuộc lớn vào lao động, tuy nhiên, quản lý ngành vẫn chưa đạt đến mức độ chuyển đổi số cao, khác biệt so với nhiều ngành công nghiệp khác.

Nguyên nhân chậm trễ trong quá trình chuyển đổi số của ngành dệt may có thể được giải thích bằng nhiều yếu tố, bao gồm đặc tính chuyên ngành, sự phụ thuộc vào lao động đặc biệt và quá trình sản xuất liên quan đến nhiều khâu và bộ phận. Thêm vào đó, ngành này hầu như thiếu những chuyên gia hiểu biết sâu rộng về các khía cạnh chuyên ngành của mình.

I.SỰ THAY ĐỔI SAU CHUYỂN ĐỔI SỐ

Trước khi chuyển đổi số, quá trình quản lý sản xuất trong ngành may mặc tiếp tục sử dụng cách thức truyền thống, với sự theo dõi và giám sát chủ yếu thông qua email, Zalo hoặc báo cáo trực tiếp. Tuy nhiên, việc này tốn nhiều thời gian và gặp khó khăn trong việc đánh giá chất lượng và tiến độ của từng bộ phận.

Sau chuyển đổi số, toàn bộ quy trình sản xuất được số hóa và đưa lên đám mây, tạo thuận lợi cho ban lãnh đạo làm việc từ mọi nơi. Kết nối giữa các phòng ban trở nên mạch lạc hơn, giúp dây chuyền sản xuất không bị gián đoạn và quản lý chất lượng dễ dàng hơn. chú trọng ba yếu tố quan trọng trong quá trình chuyển đổi số là con người, quy trình và công nghệ.

Đối với ngành may mặc, đặc biệt là trong bối cảnh có lực lượng lao động lớn, sự thay đổi này không chỉ mang lại hiệu suất cao hơn mà còn tạo ra sự minh bạch trong công việc. Các bộ phận làm việc hiệu quả được thưởng, và quy trình làm việc trở nên rõ ràng hơn. Công nhân cũng hưởng lợi từ sự minh bạch, trở thành "người công nhân số" và tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi số.

Sau 12 tháng triển khai, kết quả của chuyển đổi số tại Vinatex Đà Nẵng là năng suất tăng khoảng 20%, thời gian làm việc giảm 15%, và chi phí sản xuất giảm 10%. đặc biệt nhấn mạnh rằng sự thành công này đến từ sự kết hợp chặt chẽ giữa con người, quy trình và công nghệ trong quá trình chuyển đổi số của họ.

 II. Thúc đẩy tăng trưởng, giá trị nền kinh tế dệt may Việt Nam

Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu dệt may lên đến khoảng 43 tỷ USD trong năm 2022, ngày càng trở thành một trung tâm sản xuất thời trang quan trọng trên cả thế giới. Tuy nhiên, câu chuyện xuất khẩu trong ngành dệt may của Việt Nam đặt ra nhiều thách thức về giá trị gia tăng.

Mặc dù là một trong những nước xuất khẩu vải và hàng may mặc lớn nhất thế giới, giá trị thêm của Việt Nam trong chuỗi giá trị ngành dệt may vẫn tương đối thấp. Ví dụ, khi một đôi giày có giá trị là 100 USD, chi phí lao động chỉ chiếm 4 USD, trong khi các chi phí khác như nghiên cứu phát triển, khấu hao, nguyên vật liệu, và chi phí sản xuất lên đến 21 USD. Chi phí phân phối bán lẻ là 24 USD, giá trị thương hiệu là khoảng 50 USD, và chênh lệch về tỷ giá là 5 USD.

Để thúc đẩy tăng trưởng và gia tăng giá trị trong nền kinh tế số và ngành dệt may Việt Nam trên chuỗi cung ứng toàn cầu, cần chú trọng ba yếu tố quan trọng. Thứ nhất, ngành dệt may cần tối ưu hóa quy trình sản xuất để trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn. Thứ hai, áp dụng Chuyển đổi Số để tăng cường sự minh bạch và có thể tích hợp vào chuỗi cung ứng toàn cầu và nền kinh tế số toàn cầu. Thứ ba, thực hiện Chuyển đổi Xanh để bảo vệ môi trường, bao gồm sử dụng nguồn nguyên liệu xanh, giảm khí thải carbon, tiết kiệm nước, và giảm phát thải nước.

Những biện pháp này được nhấn mạnh như là những bước quan trọng để Việt Nam nâng cao giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu và hướng tới một ngành dệt may bền vững và có sức cạnh tranh cao trên thị trường thế giới.

Đối diện với thách thức của chuỗi cung ứng toàn cầu và xu hướng fast fashion ngày càng phổ biến, ngành dệt may Việt Nam cần thực hiện những bước quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng và gia tăng giá trị trong nền kinh tế số.

Ngành dệt may cần chủ động trong vấn đề logistics, kết nối với các nhà cung cấp và tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng cuối cùng. Các doanh nghiệp cần phát triển chuỗi cung ứng toàn diện để tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp và liên kết các ngành trong chuỗi giá trị.

Bên cạnh đó, việc tích hợp công nghệ mới vào dây chuyền sản xuất là quan trọng để nâng cao hiệu suất và chất lượng sản phẩm. Sự kết hợp nhịp nhàng giữa nguồn nhân lực và công nghệ được xem là chiến lược quan trọng để tối ưu hóa chi phí và đồng thời mở rộng quy mô thị trường.

Trong bối cảnh xu hướng fast fashion ngày càng phát triển, các doanh nghiệp cũng cần linh hoạt và nhanh chóng thích ứng với thời gian sản xuất ngắn hạn. Đối mặt với sự cạnh tranh từ các thương hiệu quốc tế, Việt Nam cần tập trung vào chuyển đổi từ sản xuất gia công sang tự thiết kế và sản xuất sản phẩm chủ đạo.

Chuyển Đổi Số là chìa khóa quan trọng giúp ngành dệt may tồn tại và phát triển. Để thành công trong quá trình chuyển đổi, doanh nghiệp cần sẵn sàng chấp nhận sự thay đổi liên tục, thúc đẩy sự sáng tạo đổi mới và đầu tư vào đào tạo nhân sự để nâng cao trình độ và kỹ năng. Cải tiến quy trình sản xuất, tiết kiệm chi phí, và đầu tư vào công nghệ hiện đại cũng là những bước quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành dệt may Việt Nam./.